گرفتن خسارت در تصادفات رانندگی چگونه است و چه قوانینی دارد

نحوه گرفتن خسارت در تصادفات رانندگی

قانون بیمه کردن های اجباری بسیار مهم است و در سال های اخیر تمام ماشین ها ملزم به داشتن بیمه شخص ثالث هستند. در نظر داشته باشید که در برخی موارد بعد از وقوع حادثه روش های دیگری برای جبران خسارت های رانندگی وجود دارد. برای گرفتن خسارت در تصادفات رانندگی بهتر است از وکیل تصادفات استفاده کنید تا پرونده شما سریع تر پیش رود.

مراحل شکایت از راننده مقصر

• آغاز دعوا
• نظریه کارشناسی
• نظر پزشک قانونی
• رسیدگی دادسرا
• صدور قرار مجرمی

مسیولیت حادثه در سوانح رانندگی

برای پاسخ به سوال اینکه گرفتن خسارت در تصادف رانندگی چگونه است ، اول لازم است بدانیم طبق قانون چه کسی مسول پرداخت خسارت است.

در سوانح رانندگی، کسی که باعث ایجاد حادثه شده، مسئول است.

مقصود از «مسبب حادثه» شخصی است که مرتکب فعلی قابل سرزنش شده است.

در واقع، ممکن است بدون ارتکاب تقصیر هم تصادفی رخ دهد در این صورت، احتمال دارد شخص بی‌گناه مسئول شناخته شود. بنابرین مسئول جبران زیان وارد شده همیشه مقصر نیست.

طبق قانون «در صورتی که در یک حادثه، مسئول آن به پرداخت بیش از یک دیه به هر یک از زیان‌‌دیدگان محکوم شود، بیمه‌گر موظف به پرداخت تمامی دیه‌های متعلقه خواهد بود.»

تبصره ۲ ماده یک قانون اصلاح قانون بیمه اجباری مقرر کرده است: «مسئولیت دارنده وسیله نقلیه مانع از مسئولیت شخصی که حادثه منسوب به فعل یا ترک فعل او است، نیست.»

درصورتیکه وسیله نقلیه مسبب حادثه دارای بیمه نامه شخص ثالث باشد جبران خسارت وارده بر عهده شرکت بیمه خواهد بود.

درصورتیکه شرکت بیمه از پرداخت خسارت امتناع کند، شخص متضرر می‌تواند علیه شرکت بیمه و راننده مسبب حادثه با خواسته مطالبه خسارت ناشی از تصادفات رانندگی طرح دعوا نماید و در عین حال مسئولیت‌های کیفری راننده مقصر نیز پابرجا خواهد ماند.

مسولیت کیفری مانند مجازی است که راننده به خاطر جرمی که مرتکب شده است متحمل می شود.

گرفتن خسارت در تصادفات رانندگی

وقتی حادثه رخ می‌دهد در قدم اول باید معلوم شود مسبب اصلی تصادف کیست. باید بدانید که برابر قانون در سوانح رانندگی کسی که حادثه مستقیما از فعل وی ناشی شده، مسئول و قابل تعقیب است و قانون جدید هم مانعی بر سر این مسئله ایجاد نکرده است.

در تبصره دو ماده یک قانون اصلاح قانون بیمه اجباری آمده است: «مسئولیت دارنده وسیله نقلیه مانع از مسئولیت شخصی که حادثه منسوب به فعل یا ترک فعل او است، نیست».

به عبارتی در حوادثی که مطالبه زیان یا گرفتن خسارت در تصادفات ناشی از آن مشمول قانون اصلاحی است، می‌توان علیه مقصر حادثه طرح دعوا کرد. مقصود از مسبب حادثه شخصی است که مرتکب فعل قابل سر زنشی شده است.

در واقع ممکن است بدون ارتکاب تقصیر هم تصادفی رخ دهد و زیانی به بار آید که در این صورت احتمال دارد شخص بی‌گناه مسئول شناخته شود. پس مسئول جبران زیان وارده همیشه مقصر نیست.

بد نیست بدانید که طبق تبصره ۱ ماده ۱ «قانون اصلاح قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث»، دارنده همان مالک یا متصرف وسیله نقلیه است و هرکدام که بیمه‌نامه موضوع این ماده را تحصیل کند تکلیف از دیگری ساقط می‌شود.

البته در ماده ۱۹ قانون فوق دارنده کسی است که از وسیله نقلیه استفاده می‌کند و باید بیمه‌نامه وسیله را به همراه داشته باشد. بر اساس مفهوم ماده، دارنده مسئول جبران زیان‌هایی است که بر اثر وسیله نقلیه از محمولات آنها به اشخاص ثالث ( گرفتن خسارت در تصادفات ) وارد می‌شود.

بیمه‌گر باید خسارت را بدهد

در سال‌های اخیر به دلیل پر رنگ شدن حضور بیمه‌ها در کشور در صورت بروز تصادف این شرکت‌های بیمه هستند که باید خسارت را جبران کنند. البته این باید، بجز مواردی است که تصادف منجر به کشته شدن فردی شود.

این مورد در ماده ۱۶ قانون اصلاح قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه پیش‌بینی شده است.

در این قانون آمده است که «در حوادث رانندگی منجر به صدمات بدنی غیر از فوت، بیمه‌گر وسیله نقلیه مسبب حادثه یا صندوق تامین خسارت‌های بدنی حسب مورد موظفند پس از دریافت گزارش کارشناس راهنمایی و رانندگی یا پلیس راه و در صورت لزوم گزارش سایر مقامات انتظامی و پزشکی قانونی بلافاصله حداقل ۵۰ درصد از دیه تقریبی را به اشخاص ثالث زیان‌دیده پرداخت کرده و باقی‌مانده آن را پس از معین شدن میزانن قطعی دیه بپردازند».

به یاد داشته باشید که در حوادث رانندگی منجر به فوت، شرکت‌های بیمه می‌توانند در صورت توافق با راننده مسبب حادثه و ورثه متوفی، بدون نیاز به رای مراجع قضایی، دیه و دیگر خسارت‌های بدنی وارده را پرداخت کنند.

صندوق تامین خسارات بدنی

البته کم نیستند مواردی که شرکت‌های بیمه زیر بار مسئولیت جبران خسارت نمی‌روند. مواردی مانند تمام شدن مدت بیمه نامه یا بیمه نبودن خودرو از این موارد است در اینجا پای صندوق تامین خسارت بدنی به میان می‌آید و این صندوق خسارت را پرداخت می‌کند.

این مورد در ماده ۱۰ قانون جدید درج شده است.

این ماده قانونی می‌گوید: «به منظور حمایت از زیان‌دیدگان حوادث رانندگی، خسارت‌های بدنی وارد به اشخاص ثالث که به علت فقدان یا انقضای بیمه‌نامه، بطلان قرارداد بیمه، تعلیق تامین بیمه‌گر، فرار کردن یا شناخته نشدن مسئول حادثه یا ورشکستگی بیمه‌گر قابل پرداخت نباشد یا به طور کلی خسارت‌های بدنی خارج از شرایط بیمه‌نامه باشد (به استثنای موارد مصرح در ماده ۷) توسط صندوق مستقلی به نام صندوق تامین خسارت‌های بدنی پرداخت خواهد شد.»

در این ماده حتی پیش‌بینی شده است که اگر راننده خاطی فرار کند، این صندوق مسئولیت را به عهده می‌گیرد و خسارت را جبران می‌کند. البته این مورد نیز شرایطی دارد؛ مثلا باید مجهول بودن مسئول حادثه اثبات شود.

نقش بیمه‌ها بعد از تصادف و گرفتن خسارت در تصادفات

حال فرض را بر این بگیرید که بعد از تصادف شرکت بیمه بخواهد پرداخت‌کننده خسارت باشد؛ باید بدانید که در این مورد نیز قوانین و مقررات زیادی وجود دارد.

برای نمونه اگر هنگام بروز تصادف طرفین به توافق برسند و میزان خسارت آن زیر ۳ میلیون تومان باشد لازم به کشیدن کروکی و گزارش پلیس نیست و دو طرف می‌توانند با هماهنگی یکدیگر به مراکز پرداخت خسارت بیمه مراجعه و خسارت خود را دریافت کنند.

باید به خاطر داشته باشید اگر قصد حل کردن مشکل به این روش را دارید طبق قوانین بیمه، خودرو مقصر و زیاندیده نباید تعمیر شده باشند ضمن آن که برای دریافت خسارت، حضور دو طرف یعنی زیاندیده و مقصر الزامی است.

این نکته را نیز باید در نظر داشته باشید که اگر با شخصی تصادف کرده‌اید و او مقصر حادثه است باید به شرکت پرداخت خسارت بیمه‌نامه فرد مقصر مراجعه کنید.

برای مثال اگر شما بیمه شخص ثالث بیمه ایران دارید و فرد مقصر بیمه شخص ثالث بیمه البرز، باید به واحد پرداخت خسارت بیمه البرز مراجعه کنید نه به واحد پرداخت خسارت بیمه ایران.

اگر با مقصر به توافق نرسیدید

در حالت ذکر شده نیازی به مامور نیروی انتظامی نبود زیرا دو طرف با هم به نتیجه رسیده بودند اما گاهی پیش می‌آید که طرفین تصادف به نتیجه نمی‌رسند و مقصر تقصیر خود را نمی‌پذیرد؛ در این جاست که باید پلیس وارد میدان شود.

در این زمان می‌توانید با پلیس راهنمایی رانندگی از طریق شماره ۱۱۰ تماس بگیرید.

در نظر داشته باشید تصادفاتی که خسارتش زیر ۳ میلیون ریال باشد و طرفین بر سر این موضوع توافق نرسند در صورتی که افسر راهنمایی و رانندگی در صحنه حاضر شود کروکی صادر نخواهد کرد و طرفین باید به مراکز پرداخت خسارت مراجعه کنند. کروکی فقط به تصادف‌های بالای این رقم تعلق می‌گیرد.

البته این مورد فقط مربوط به تصادف‌های خسارتی است و در مواقع تصادفی که منجر به جراحت و خسارت جانی شود حضور افسر راهنمایی و رانندگی برای گرفتن خسارت در تصادفات الزامی است و برای پرداخت خسارت نیز به کروکی و گزارش پلیس نیاز است.

همچنین در بیشتر تصادفات که منجر به جرح نمی‌شود می‌توانید صحنه تصادف را به هم بزنید و خودروها را منتهی‌الیه سمت راست هدایت کنید و از محل حادثه قبل از بر هم زدن صحنه تصادف و خودروها عکس بگیرید یا فبلمبرداری کنید که برای پلیس راهنمایی و رانندگی نیز قابل استناد باشد.

یکی دیگر از انواع تصادف

همیشه طرف دوم تصادف فرد یا خودرو نیست گاهی نیز پیش می‌آید که اتومبیل با جسم دیگری برخورد می‌کند. باید بدانید که در برخورد اتومبیل با جسم ثابت مانند جدول، درخت و .. برای دریافت خسارت نیاز به کروکی و برگه گزارش پلیس است و در این نوع حادثه فقط بیمه بدنه برای بیمه‌گذار جبران خسارت می‌کند و خسارت بیمه شخص ثالث هیچگونه خسارتی پرداخت نخواهد کرد.

همچنین اگر در هنگام بروز تصادف بر اثر ضربه وارد شده اتومبیل شما نیز به جسم ثابتی برخورد کند برای دریافت خسارت قسمت زیاندیده اتومبیل بر اثر برخورد با جسم ثابت از شرکت بیمه حتما کروکی پلیس لازم و ضروری است.

نکته قابل توجه درباره گرفتن خسارت در تصادف

این که بعد از تصادف علاوه بر خسارت ریالی بخش زیادی از وقت خسارت‌دیده نیز تلف می‌شود صحت دارد اما بد نیست بدانید که جبران این خسارت (گرفتن خسارت در تصادفات) نیز در قانون پیش‌بینی شده است.

در تصادف رانندگی، فرد زیان‌دیده می‌تواند علاوه بر گرفتن خسارت در تصادفات وارده به خودرو از طریق بیمه، تمام هزینه‌های مرتبط با تصادف را محاسبه کند و از طریق شکایت حقوقی، از طرف مقابل، مطالبه کند.

این راهی است که بر اساس قانون مسئولیت مدنی پیش پای زیاندیدگان گذاشته شده است و این که کسی تا به حال از این حق استفاده نکرده، نمی‌تواند دلیلی باشد بر این که، این حق اساساً وجود ندارد.

هرگاه بی‌احتیاطی، بی‌مبالاتی و یا عدم رعایت نظامات دولتی و یا عدم مهارت رانندگی منتهی به قتل غیرعمدی شود، مرتکب علاوه بر پرداخت دیه، به حبس نیز محکوم می‌شود.. البته اگر «گواهینامه رانندگی نداشتن» مرتکب را به این موارد اضافه کنیم، مجازات جدی‌تر خواهد شد و قاضی باید شدیدترین مجازات را در این گونه موارد انتخاب کرده و شخص مقصر را به آن مجازات محکوم کند.

قوانین تصادف رانندگی در ایران

در ذیل قسمتی از فصل هفتم(تصادفات)، آئین نامه جدید راهنمائی و رانندگی (بخش دوم)، که مربوط به خسارت های تصادف است آماده شده.

ماده ۸۷ قوانین تصادف رانندگی: راننده هر وسیله نقلیه که مرتکب تصادف منجر به جرح یا فوت گردد، موظف است بلافاصله وسیله نقلیه را در محل تصادف متوقف ساخته و با نصب علایم ایمنی هشداردهنده برابر ماده (۷۱) این آیین نامه، رانندگان وسایل نقلیه دیگر را از وقوع حادثه آگاه سازد و تا هنگامی که تشریفات مربوط به رسیدگی از سوی راهنمایی و رانندگی و پلیس راه پایان نیافته از تغییر وضع وسیله نقلیه یا صحنه تصادف خودداری نموده و بلافاصله اقدام به انتقال مجروحان به مراکز درمانی نماید.

تبصره: در تصادفات منجر به جرح در صورتی که وسیله نقلیه دیگری برای انتقال فوری مجروحان به مراکز درمانی موجود نباشد، راننده وسیله نقلیه در تصادف می تواند با علامت گذاری محل قرار گرفتن چرخ ها در سطح راه، اقدام به حمل مجروحان با وسیله نقلیه خود نماید.

ماده 88 قوانین تصادف رانندگی: واحدهای راهنمایی و رانندگی و پلیس راه موظفند پس از اطلاع از وقوع تصادف، در اسرع وقت اقدام به اعزام کارشناس تصادف به همراه تجهیزات و امکانات نظیر کمک های اولیه، دوربین عکاسی و فیلمبرداری، آمبولانس، جک بادی و یا جرثقیل و مانند آن ها، برحسب نیاز نمایند.

کارشناس رسیدگی کننده به تصادف موضوع را به نزدیک ترین واحد فوریت های پزشکی (اورژانس)، امداد و نجات، آتش نشانی، مرکز راهداری، شهرداری و یا دهیاری اقدام نموده و تا پایان رسیدگی به تصادف و برقراری ایمنی تردد در محل وقوع، سانحه را مدیریت می نماید.

تبصره: نحوه همکاری و وظیفه دستگاه های یاد شده و همچنین اعمال مدیریت از سوی کارشناس تصادف، برابر دستورالعملی خواهد بود که به تصویب کمیسیون ایمنی راه های کشور می رسد.

ماده 89 قوانین تصادف رانندگی: هرگاه تصادف تنها منجر به خسارت مالی شود به نحوی که امکان حرکت از وسیله نقلیه سلب نشده باشد، رانندگان موظفند بلافاصله وسیله نقلیه را برای رسیدگی و بازدید کارشناسان تصادفات در محل حادثه، به کنار راه منتقل کنند تا موجب سد معبر نگردد.

ماده 90 قوانین تصادف رانندگی: در نقاطی که کارشناس راهنمایی و رانندگی و یا پلیس راه وجود ندارد و یا حضور به هنگام آنان مقدور نباشد مسئولان امر می توانند از نظرات مستدل حداقل سه نفر از رانندگان پایه یکم و یا پایه (ت) استفاده نمایند.

ماده 91 قوانین تصادف رانندگی: رانندگان وسایل نقلیه هنگام تصادف منجر به جرح یا فوت مکلفند بلافاصله نام و نشانی صحیح و مشخصات گواهی نامه رانندگی وسیله نقلیه خود را به ماموران انتظامی اعلام دارند و در صورت درخواست مدارک قانونی اعم از گواهی نامه، کارت شناسایی خودرو و بیمه نامه از سوی ماموران مربوط،این مدرک یا به آنان تسلیم نمایند.

ماده 92 قوانین تصادف رانندگی: رانندگانی که با وسیله نقلیه متوقفی که سرنشین ندارد تصادف می نمایند نباید محل وقوع تصادف را ترک کنند و در صورت مراجعه نکردن راننده و یا مالک آن، باید صاحب یا راننده وسیله نقلیه و یا ماموران راهنمایی و رانندگی و یا پلیس راه را از هویت و نشانی کامل خود آگاه سازند و در صورت دسترسی نداشتن به ایشان، نام و نام خانوادگی و نشانی دقیق خویش و شماره و مشخصات دیگر وسیله نقلیه خود را بر روی کاغذی نوشته و در محلی قابل دیدن بر روی وسیله نقلیه متوقف، الصاق نمایند.

ماده 93 قوانین تصادف رانندگی: رانندگانی که با حیوانات، اشیاء، تاسیسات و مانند آنها تصادف و ایجاد خسارت می نمایند، باید به منظور جلوگیری از بسته شدن راه و پیشگیری از بروز حوادث احتمالی دیگر، در صورت امکان حیوان مرده یا مصدوم و همچنین اشیاء باقی مانده در محل تصادف را از سطح سواره رو بیرون برده و موظفند صاحبان و مالکان آنها یا ماموران راهنمایی و رانندگی و یا پلیس راه را از وقوع تصادف آگاه نمایند.

ماده 94 قوانین تصادف رانندگی: هرگاه راننده وسیله نقلیه در اثر تصادف توانایی اجرای مقررات مندرج در مواد (۹۲) و (۹۳) این آیین نامه را نداشته باشد موظف است در اولین فرصت مراتب را به ماموران مربوط اعلام دارد.

اگر مالک وسیله نقلیه فردی غیر از راننده باشد پس از آگاهی از واقعه و در صورتی که راننده مراتب را به ماموران مربوط اطلاع نداده باشد، مالک موظف است در اسرع وقت ماموران مربوط را از واقعه آگاه سازد.

ماده 95 قوانین تصادف رانندگی: تعمیرگاه ها و توقفگاه ها موظفند ظرف ۲۴ ساعت پس از دیدن وسیله نقلیه ای که آثار تصادف یا جای گلوله در آن وجود دارد مراتب را با ذکر مشخصات وسیله نقلیه و در صورت امکان با ذکر نام و نشانی راننده به واحد انتظامی محل اعلام دارند.

اگر راننده مقصر گواهی نامه رانندگی نداشت 

گرفتن خسارت در تصادف رانندگی که راننده ی آن گواهی نامه ندارد ، چگونه است؟

در تصادفات رانندگی صرف نداشتن گواهینامه دلیل مقصر دانستن راننده نیست، بلکه مقصر کسی است که آن حادثه به خاطر عمل وی وقوع یافته است.

فرض کنید راننده یک خودرو که گواهینامه هم ندارد اما در حال رعایت قوانین و ضوابط رانندگی می‌باشد با خودرو دیگری تصادف می‌کند ودلیل اصلی سانحه هم خودرو دوم می‌باشد، دراین صورت راننده خودرو اول به علت نداشتن گواهینامه مقصر تصادف قلمداد نیست اما به دلیل تخطی از قانون و رانندگی بدون گواهینامه قابل تعقیب و مجازات است.

 پرداخت خسارت مالی یا بدنی از طرف شرکت بیمه

درصورتیکه راننده مقصر فاقد گواهینامه باشد اما خودرو دارای بیمه باشد، شرکت بیمه مکلف است خساراتی را که به موجب بیمه نامه متعهد شده است پرداخت نماید و نداشتن گواهینامه فرد مقصر شرکت بیمه را از پرداخت خسارت مبری نخواهد کرد.

نکته مهم اینجاست افرادی که گواهینامه ندارند نباید به صرف وجود بیمه نامه اقدام به رانندگی نمایند چراکه شرکت بیمه می‌تواند پس از پرداخت خسارت از راننده مقصر فاقد گواهینامه مطالبه نماید.

فرار راننده مقصر درتصادفات

فرار راننده از محل تصادفات که خسارات مالی و جانی دارند کمی با هم متفاوت می‌باشد.

فرار راننده مقصر در تصادفاتی که خسارات جانی  دارند..

فرار از صحنه تصادف و عدم کمک به مصدوم جرم است و منجربه تشدید مجازات راننده می شود. در صورت فرار از صحنه تصادف باید به این نکته توجه داشته باشید که بر اساس قانون ، قاضی حق تخفیف دادن در خصوص مجازات حبس راننده راننده مقصر را ندارد و قاضی مکلف است راننده مقصر را به بیش از دو سوم حداکثر مجازات درج شده در قانون محکوم نماید.

در تصادفات جرحی که مقصر فرار کرده است، بر اساس ماده ۱۰ قانون بیمه خسارات وارده از صندوق تامین خسارات ها ی جبران می‌شود.

در مرحله اول، برای خسارت های جانی که راننده فرار کرده، صندوق تامین خسارات بدنی، موظف به پرداخت خسارات مصدوم و تامین هزینه هاست. به این ترتیب، حقوق این فرد ضایع نخواهد شد (چه در تصادفات جرحی و چه منجر به فوت).

علاوه بر این، امکان پیگیری قضایی وجود دارد و میتوانید با استفاده از شواهد موجود (مثل پلاک خودرو یا دوربین های مدار بسته در سطح شهر) راننده را پیدا کنید.
توجه داشته باشید که فرار از صحنه تصادف جرم است و باعث تشدید مجازات فرد می‌شود.

چه مدت بعد از تصادف می توان شکایت کرد؟

در همه خسارات  و تصادفات ، طرفین ظرف مدت ۵ روز باید خسارت را به مراجع ذیربط و از جمله شرکت بیمه اطلاع داده و روند پرداخت خسارت را با ارائه مدارک اولیه پیگیری نمایند. در خسارت های جرحی باید از همان ابتدا مراتب را مراجع قانونی اطلاع دهید.