مدت زمان طلاق توافقی در ایران چقدر است؟

انسان موجود اجتماعی است و زندگی‌اش به میزان زیادی تحت تاثیر قوانین و مقررات جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کند، قرار دارد. این قوانین با هدف برقراری عدالت اجتماعی، ایجاد نظم و امنیت و اهداف دیگر وضع شده اند. آگاهی از این قوانین و پیروی از انها برای تمام اعضای جامعه اهمیت دارد.

در این میان، قوانین مربوط به زندگی زناشویی بعنوان بخشی از قوانین جامعه مدنی از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا تقریبا تمامی افراد در زندگی شخصی شان با آن سروکار دارند. در کشور ما مرد و زن در طی یک قرارداد حقوقی و شرعی که به عقد نکاح معروف است، قانونا به همسریت یکدیگر در می ایند و طبق مفاد عقدنامه، از یکسری حقوق و وظایف نسبت به یکدیگر برخوردار می شوند. حقوق و وظایف زوجین به صورت کاملا شفاف و با صراحت در قانون مشخص شده است.

مسئله طلاق یکی از موارد با اهمیت در حوزه روابط حقوقی زناشویی است. در کشور ایران، طلاق از نظر شرعی و قانونی جزئی از حقوق مرد به شمار می رود که تنها درصورت رضایت و توافق مرد، حق طلاق از جانب او به زن داده می شود. متاسفانه آمارهای جدید نشان از افزایش نرخ طلاق در ایران دارند که از نظر اجتماعی و خانوادگی باعث پیدایش مشکلات اجتماعی مختلف شده است.

به دلیل اهمیت این موضوع و راهنمایی مخاطبان محترم، کارشناسان حقوقی گروه وکلای رهپویان قصد دارند در این مقاله به شکل ویژه ای به موضوع مدت زمان روند اجرایی طلاق توافقی در محاکم قضایی بپردازند تا شما عزیزان با آگاهی کامل بتوانید در کمترین زمان ممکن پروسه اجرایی طلاق توافقی را به سرانجام برسانید. با ما در گروه وکلای رهپویان همراه شوید…

 

طلاق توافقی چیست؟

یکی از انواع طلاق، طلاق توافقی است که در آن زن و مرد توافق می‌کنند از یکدیگر جدا شوند و این توافق در حکم دادگاه ثبت می‌شود و ضمانت اجرای قانونی پیدا می‌کند. بعبارت دیگر در طلاق توافقی زن و شوهر در کلیه مسائل مربوط به زناشویی از مهریه، نفقه و حضانت فرزند گرفته تا زمان و نحوه ملاقات، جهیزیه و اجرت المثل توافق می‌کنند تا فرایند جدایی زودتر انجام شود. دادگاه تمام موارد توافق شده را در حکمی صادر کرده و آن را در گواهی عدم امکان سازش که یکی از مهم‌ترین مدارک برای طلاق توافقی است، ذکر می‌نماید.

 

آیا طلاق توافقی در دوران عقد امکان پذیر است؟

زوجین در دوره عقد و قبل از شروع زندگی زناشویی نیز می توانند درخواست طلاق توافقی داشته باشند. در این نوع طلاق، توافقات طرفین بسیار اهمیت دارد. در طلاق توافقی در دوره عقد نیز (همانند دوره بعد از عقد) زوجه می تواند بر روی گرفتن کل مهریه توافق کند و یا بخشی از آن را ببخشد، حتی اگر زوجه باکره باشد. علاوه بر این، در صورت باکره بودن زوجه می توان نام همسر را از شناسنامه وی پاک نمود. البته اثبات باکره بودن زوجه منوط به اخذ گواهی سلامت پرده بکارت از پزشک قانونی است و اقرار زوج به باکره بودن همسر خویش کافی نیست. با درج این موضوع در گواهی، زوجه می تواند به اداره ثبت احوال مراجعه و با ضمیمه نمودن تاییدیه، درخواست صدور شناسنامه جدید بدهد که بدین ترتیب نام همسر سابق از شناسنامه حذف می گردد و زوجه می تواند بدون مشکل و به راحتی و کاملا قانونی اقدام به اخذ شناسنامه  جدید نماید.

 

مراحل طلاق توافقی

مرحله اول: ارائه دادخواست طلاق توافقی

در حال حاضر دو روش برای اخذ رای (دادنامه) طلاق توافقی وجود دارد:

روش اول: زوجین ابتدا در سایت http://zaman.behzisti.net/ ثبت نام می‌کنند و سپس چند جلسه مشاوره قبل از طلاق را در طی مدت 45 روز می‌گذرانند. بعد از اتمام جلسات مشاوره و درصورت اصرار زوجین بر طلاق، مرکز مشاوره گواهی عدم انصراف از طلاق را صادر می‌کند و دادخواست طلاق توافقی در دفتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت می‌شود. شرکت در جلسات مشاوره در این روش الزامی است؛ حتی اگر یکی از زوجین یا هردوی آنها حق وکالت در طلاق داشته باشند. لازم به توضیح است که احتمال دارد در سال‌های آینده مدت و تعداد جلسات مشاوره تغییر پیدا کند.

روش دوم: روش دیگر که بیشتر وکلای دادگستری از آن استفاده می‌کنند، ارائه و ثبت دادخواست طلاق از سوی زن یا شوهر در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی است. لازم به ذکر است که مرد و زن هر دو بایستی در سامانه ثنا ثبت نام کرده باشند. درصورت نداشتن حساب ثنا، می‌توانند با ارائه کارت ملی به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه کنند و در سامانه ثنا ثبت نام نمایند. بعد از ثبت نام ابلاغیه های دادگاه به صورت پیامک و از طریق حساب کاربری شخص ارسال می شود و فرد می تواند با ورود به حساب کاربری خود آنها را مشاهده و پیگیری کند.

در این روش دیگر نیاز به حضور در جلسات مشاوره نیست و مدت زمان اخذ رای بین 10 تا 20 روز کاری به طول می انجامد. وکیل پایه یک در ابتدای مراجعه زوجین توافق های آنها را صورتجلسه کرده و به امضاء ایشان می‌رساند.

مرحله دوم: مراجعه به دادگاه

پس از ثبت دادخواست طلاق توافقی در دفتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواست به دادگاه فرستاده می شود و پس از تعیین شعبه توسط معاون ارجاع مجتمع قضایی خانواده (دادگاه خانواده) از سوی دادگاه پیامکی حاوی شماره پرونده و شعبه ارسال می گردد. سپس زوجین به واحد مشاوره معرفی می‌شوند. لازم بذکر است که هزینه مشاوره بر عهده زوجین می‌باشد. مشاور دادگاه ضمن پرسش از دلایل طلاق، توافق‌های زوجین بر سر مسائل مالی و غیرمالی مانند مهریه و نحوه پرداخت آن؛ حضانت فرزند و… را مکتوب کرده و به امضای زن و شوهر درمی‌آورد. سپس توافق نامه طلاق توافقی صادر می‌شود و زوجین به یکی از شعبات دادگاه ارجاع داده می‌شوند.

بسته به نحوه عملکرد هر شعبه، رای ممکن است در همان روز یا احیانا یکی دو روز بعد صادر شود. در برخی شعبات نیز جلسه دادگاه و رسیدگی تشکیل می‌شود و قاضی شعبه پس از شنیدن سخنان زوجین و اصرار آنها بر طلاق گواهی عدم امکان سازش را صادر می‌کند. زوجین نیز گواهی را امضا کرده و به این ترتیب، حق تجدیدنظر و فرجام خواهی را از خود ساقط می‌کنند. مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش سه ماه پس از تاریخ قطعیت است.

مرحله سوم:  ثبت طلاق در دفتر رسمی ازدواج و طلاق

بعد از اخذ رای، زوجین یا وکیل شان تا سه ماه مهلت دارند که به یکی از دفاتر رسمی ازدواج و طلاق مراجعه کنند و طلاق خود را ثبت نمایند. گواهی عدم باردارری زوجه یکی از مدارکی است که بایستی در این مرحله به دفترخانه تحویل داده شود. درصورتیکه زوجه باکره باشد، وی را جهت معاینه به پزشکی قانونی معرفی می‌کنند. بعد از امضای دفاتر مربوط به طلاق توافقی و اجرای صیغه طلاق، اصل عقدنامه به سردفتر تحویل داده می‌شود و وی با امضا و مهر شناسنامه‌ها، طلاق نامه را در همان روز یا چند روز بعد به زوجین تحویل می‌دهد.

 

مدارک لازم طلاق توافقی

مدارک لازم برای ثبت دادخواست طلاق توافقی عبارت است :

• اصل شناسنامه (اگر شناسنامه یکی از زوجین در دسترس نباشد ولی کپی آن موجود باشد، طی مراحل طلاق توافقی با وکیل امکان پذیر است و دیگر نیازی به شناسنامه جهت مدارک برای طلاق توافقی نیست)
• کارت ملی
• عقدنامه – در صورت نبودن اصل آن می توان با مراجعه به دفترخانه ای که ازدواج در آن ثبت شده است رونوشت آن را اخذ نمود.

مدارک لازم برای طلاق توافقی در دوران عقد هم همان مدارک مذکور است.

 

طلاق توافقی در ایران چقدر طول می کشد؟

پروسه طلاق توافقی و مدت زمان انجام آن در شهرهای مختلف ایران متفاوت است زیرا هر یک از شعبات دادگاه رویه متفاوتی را اتخاذ می‌کنند. حتی در کلانشهری مانند تهران نیز عملکرد شعبات مختلف با هم فرق دارد. بعضی از قضات وقت رسیدگی تعیین می‌کنند که در آن صورت، زوجین یا وکلایشان بایستی در جلسه حضور پیدا کرده و به پرسش های قاضی در رابطه با علت طلاق پاسخ دهند. این در حالی است که در شعبات دیگر ممکن است در همان جلسه اول، قاضی به پرونده رسیدگی و حکم گواهی عدم امکان سازش را صادر نماید.

در رابطه با مدت زمان انجام فرایند طلاق توافقی، اگر زوجین بر روی مسائل مالی و غیرمالی مانند مهریه، حضانت فرزند و… به توافق کامل رسیده باشند، دیگر نیازی به دخالت و رسیدگی دادگاه نمی باشد و دادگاه های خانواده معمولا موضع سهل گیرانه در این مورد دارند. بنابراین مدت زمان طلاق توافقی کمتر خواهد بود. اما تواجه داشته باشید که رویه دادگاه‌های شهرهای مختلف ایران با هم فرق می کند.

درصورتیکه زوجین خودشان شخصا پیگیر دادخواست طلاق توافقی شان باشند، یعنی بدون حضور وکیل، طلاق بین 15 تا 30 روز طول می‌کشد. این زمان ممکن است در کلانشهرها بدلیل ترافیک پروند‌های ورودی بیشتر باشد. همچنین برخی از قضات بر این باورند اگر پروسه طلاق توافقی طولانی شود، احتمال اینکه زوجین از تصمیم خود برای جدایی که برخی مواقع تنها از روی عصبانیت و هیجانات آنی گرفته شده است، منصرف شوند، وجود داشته باشد.

در واقع، برخی از قضات حاذق و باتجربه دیده اند که بسیاری از زن و شوهرها چند هفته بعد از تصمیم بر جدایی توافقی و بعد از اینکه عصبانیت و هیجاناتشان فروکش کرده، پشیمان شده اند. بهرحال بسیاری از زن و شوهرهایی که تصمیم به طلاق توافقی می گیرند، بسیار عجله دارند ومعمولا تمایل دارند فرایند جدایی در کمترین زمان ممکن انجام شود.

بطور کلی، در بیشتر دادگاه های خانواده تهران، مدت زمان طلاق توافقی از نقطه شروع تا صدور گواهی عدم امکان سازش تقریبا 3 الی 5 روز و نهایتا یکهفته طول می‌کشد. درصورتیکه هر یک از زوجین به وکیل وکالت داده باشند، نیازی به حضور وی در تمام مراحل نمی باشد.

با توجه به مواردی که در بالا گفته شد، می بینید که مدت زمان طلاق توافقی بسیار کم است. اما مجددا  یادآوری می کنیم که روند اجرای طلاق توافقی در دادگاه های مختلف ایران یکسان نیست ونمی توان زمان دقیقی را برای آن پیش بینی نمود. ولی در حال حاضر روند طلاق از زمان ثبت درخواست در دفتر قضایی تا صدور گواهی عدم امکان سازش کمتر از یکهفته خواهد بود. اگر زوجین بدون داشتن وکیل بخواهند مراحل طلاق توافقی را انجام دهند از یک هفته الی ده روز طول می کشد.

چه عواملی در سرعت انجام طلاق توافقی مؤثر هستند؟

در این قسمت به بررسی عوامل موثر در کوتاه تر شدن زمان طلاق توافقی در ایران می پردازیم. مسلما آگاهی از این عوامل تاثیر مثبتی در فرایند طلاق توافقی خواهد داشت.

1- به کار گرفتن وکیل

درصورتیکه زوجین بخواهند مدت زمان طلاق توافقی را کوتاهتر کنند، بهتر است به یک وکیل حاذق وکالت بدهند تا پروسه جدایی را انجام دهد. در حقیقت، یک وکیل باتجربه از قوانین و مقررات مربوط به مبحث طلاق شناخت کافی دارد و به رویه قضایی محاکم قضایی کشور آگاه است. در طلاق توافقی، وکیل می تواند توافقات و جمع بندی زوجین درمورد حقوق و تکالیف هر یک را به صورت رسمی مکتوب نماید و به مرجع قضایی ارائه دهد. زمانیکه از وکیل در فرایند طلاق توافقی کمک می گیرید، دیگر نیازی به مراجعه حضوری و حاضر شدن شما در جلسات رسیدگی در طلاق توافقی نیست و بخش زیادی از مراحل قانونی توسط شخص وکیل انجام می شود. مسلما به کارگیری وکیل طلاق توافقی تا حد زیادی مدت زمان مربوط به تکمیل شدن پروسه طلاق را کاهش می دهد.

2- رضایت صد در صدی زوجین

در فرایند طلاق توافقی زن و شوهر یک رضایت صددرصدی برای جدایی داشته باشند، در زمان مشخص شده در دادگاه حاضر شوند تا فرایند جدایی با سرعت و شتاب کافی پیش رود. برخی از خانم ها در زمان ازدواج حق طلاق را از همسر خود دریافت کرده اند که این در حقیقت نوعی اجازه طلاق توافقی و یک وکالت نامه برای طلاق توافقی از شوهرشان است. البته ممکن است زن طلاق توافقی را به جریان بیندازد و از حق قانونی اش استفاده کند اما شوهر وی تمایلی برای جدایی نداشته باشد. در این شرایط، احتمالا شوهر در فرایند طلاق کارشکنی خواهد کرد. بنابراین رضایت صد در صدی زوجین در امر طلاق توافقی بسیار اهمیت دارد.

3- توافق بر سر حقوق مادی و معنوی

بعد از ازدواج زن وشوهر نسبت به یکدیگر حقوق  و وظایف مادی و معنوی پیدا خواهند کرد. تکلیف این حقوق در زمان جدایی باید مشخص شود. در واقع، زوجین بایستی درباره این مسائل تصمیم گیری کنند و به توافق برسند. این دو حق شامل موارد زیر است:

• حقوق مادی

مسائلی مانند مهریه، اجرت المثل، ایام زوجیت و نحله جزء حقوق مادی زن برشانه مرد است. نحوی پرداخت یا بخشش این حقوق مادی باید به صورت دقیق مشخص شود.

• حقوق معنوی

مسائل مربوط به حضانت فرزندان، نحوه ملاقات آنها و … جزء حقوق معنوی زوجین است. قاضی در فرایندهای دادگاه به صورت دقیق در مورد نحوه حضانت فرزند و زمان معین برای ملاقات پدر و مادر سوالاتی می پرسد. بنابراین زوجین بایستی به صورت دقیق و شفاف به این سوالات پاسخ دهند.

 

اگر در مراحل طلاق خود دچار ابهام و مشکلی هستید و در این مقاله به سوالات شما پاسخ داده نشده است، می توانید از راهنمایی و مشاوره تیم وکلای موسسه حقوقی رهپویان در این زمینه کمک بگیرید.