امروزه فارغ از توسعه یافتن یا در حال پیشرفت بودن جامعه های مختلف، دو مقوله فرار مالیاتی و اجتناب مالیاتی سایه سنگین خویش را بر جوامع گسترانیده است. درست است که در دید اول می‌توان فرار مالیاتی را یک سرپیچی و رفتار غیرقانونی تصور کرد و اجتناب مالیاتی را رفتاری کاملاً قانون مدارانه دانست، اما آنچه از دید تیزبینانه مجریان امر دور نخواهد ماند، این واقعیت میباشد که هر دوی این اعمال باهدف فرار از بدهی‌های مالیاتی صورت می‌گیرد و در واقع همانقدر که فرار مالیاتی در جهت اخفای درآمد و نادیده گرفتن بدهی مالیاتی و با تلاش گریختن از پرداخت مالیات انجام می‌گیرد، اجتناب مالیاتی نیز کمک گرفتن از روزنه‌های قانون مالیات و محاسبه آن به‌گونه‌ای است که درنتیجه کاهش میزان بدهی مالیاتی را به دنبال داشته باشد.
مالیات از بحث‌های اصلی کسب‌وکار است و اغلب موسسات و شرکت‌ها درگیر آن هستند. خیلی از افراد سعی می‌کنند به گونه‌ای فرار مالیاتی داشته باشند و از پرداخت آن امتناع کنند.
در مقاله اظهارنامه مالیاتی به صورت مفصل در مورد اظهارنامه و خوداظهاری و آموزش تهیه و ارسال اظهارنامه صحبت کردیم و در این مطلب نخست در مورد فرار مالیاتی و انواع آن اطلاعاتی را کسب می‌کنیم و سپس به مسائل جزئی‌تر مانند مجازات‌های فرار مالیاتی، تفاوت فرار مالیاتی و اجتناب مالیاتی و راهکارهای مبارزه با فرار مالیاتی می‌پردازیم. پس بیایید نخست از تعریف فرار مالیاتی شروع کنیم.
فرار مالیاتی چیست؟
درآمدهای مالیاتی یکی از مهمترین منابع در بودجه اکثر کشورها به‌ویژه کشورهای توسعه‌یافته میباشد و به‌عنوان یک شاخص اقتصادی مهم در نظر گرفته شده است. حجـم و مقدار درآمدهای مالیاتی در منابع بودجه، نشان‌دهنده سلامت اقتصادی کشورها میباشد و نقطه قوت سیستم اقتصادی هر کشوری، شفافیت و سلامت نظام اقتصادی از طریق اتکا به منابع و درآمدهای مالیاتی است.
به هر فعالیت یا تلاشی که در جهت پرداخت نکردن مالیات یا پرداخت کمتر از میزان واقعی آن انجام شود، فرار مالیاتی گفته میشود.
این پدیده نامطلوب به روش‌های گوناگون مانند عدم ارائه اطلاعات صحیح به بازرسان مالیاتی در رابطه با میزان سود یا پرداخت رشوه به‌منظور عدم محاسبه میزان واقعی مالیات انجام میشود.
انواع فرارهای مالیاتی کدام می باشد؟
همانطور که بیان کردیم فرار مالیاتی به هر نوع اقدام اشخاص یا سازمان‌ها جهت عدم پرداخت مالیات یا کاهش آن گفته میشود. مالیات انواع متفاوتی دارد و هر یک روش های فرار مالیاتیِ مربوط به خود را دارند.
در ایران دو گروه مالیات وجود دارد. مالیات مستقیم که بر مواردی چون دارایی افراد یا سازمان‌ها تعلق می‌گیرد و دیگری مالیات غیرمستقیم که برای محصولات، کالاها و خدمات محاسبه میشود. فرار مالیاتی می‌تواند به روش‌های مختلفی انجام شود.
انواع مالیات راه های فرار مالیاتی مربوط به خود را دارند
به عنوان مثال برخی با افزایش هزینه‌ها به مقداری بیش از میزان واقعی و افرادی نیز با پنهان کردن درآمد واقعی خود، اقدام به فرار مالیاتی می‌کنند. برخی از این روش‌ها به شرح زیر است.
بر اساس قانون اگر شخصی با آگاهی و با قصد فرار از پرداخت مالیات، مرتکب رفتارهای زیر شود، مرتکب این جرم شده است.
در ادامه به چند مورد از انواع فرار مالیاتی اشاره می‌کنیم.
- ساختن کد اقتصادی جعلی
- ارائه ترازنامه و حساب سود و زیان یا دفاتر اسناد ساختگی
- اگر برای سه سال متوالی اظهارنامه مالیاتی و ترازنامه و حساب سود و زیان خود را به مراجع ذی‌ربط ارائه نکند.
- اگر فعالیت اقتصادی و روش‌های کسب درآمد خود را پنهان کند.
- در صورتی که مانع از آن شود که مأموران مالیاتی به اطلاعات مالیاتی و اقتصادی او دسترسی داشته باشند.
- اگر معاملات و قراردادهای تجاری خود را با نام افراد دیگری انجام دهید.
- در صورتی که از کارت بازرگانی افراد دیگر به قصد فرار مالیاتی استفاده کند.
- اگر با عقد قرارداد صوری و ارائه برگ خریدهای ساختگی، قصد پنهان کردن درآمد واقعی خود را داشته باشد.
- دست‌کاری مقدار و قیمت کالای خریداری‌شده
- جایگزین کردن مواد اولیه ارزان‌قیمت به‌جای مواد گران قیمت
- اگر فعالیت‌های خود را به‌گونه‌ای جلوه دهید که گویی مشمول معافیت مالیاتی هستید.
- ارائه صورت‌حساب‌های خرید مواد اولیه و دیگر کالاهای مصرفی بیش از یک‌بار به منظور افزایش غیرواقعی هزینه‌ها
نکته مهم) بر اساس قانون اگر شخصی با آگاهی و با قصد فرار از پرداخت مالیات، مرتکب رفتارهای فوق شود، مرتکب جرم فرار مالیاتی شده است.
فرار مالیاتی به عنوان تهدید سرمایه‌گذاری
سرمایه‌گذاری یک کدام از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر رشد و توسعه اقتصادی کشورها میباشد. از این رو، توجه به رشد و گسترش سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و عوامل مؤثر بر آن اهمیت زیادی دارد.
مالیات بر شرکت‌ها علاوه بر منبع کسب درآمد برای دولت، بر سرمایه‌گذاری بخش خصوصی نیز تأثیرگذار است. مالیات بر شرکت‌ها، تورم و نرخ بهره رابطه منفی با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی دارد، اما سرمایه‌گذاری بخش دولتی، تسهیلات، سیاست‌های تعدیل و صندوق ذخیره ارزی، تأثیر مثبت بر روی سرمایه‌گذاری خصوصی دارند.
با توجه به رابطه معکوس میان سرمایه‌گذاری و مالیات بر شرکت‌ها، اعمال معافیت‌های مختلف مالیاتی در بحث مالیات بر شرکت‌ها، تعیین نرخ استهلاک بیش از نرخ استهلاک واقعی اقتصادی، سرعت بخشیدن به استهلاک قابل‌قبول، استفاده از نرخ نزولی مالیات بر شرکت‌ها پس از چند نرخ تصاعدی و به‌طورکلی بازنگری در قوانین مالیاتی و اعمال سیاست‌هایی که باعث کاهش تورم و نرخ بهره گردد، می‌تواند در جهت تشویق سرمایه‌گذاری مؤثر واقع گردد.
نکته: با توجه به رابطه معکوس میان سرمایه‌گذاری و مالیات بر شرکت‌ها، اعمال سیاست‌هایی که باعث کاهش تورم و نرخ بهره گردد، می‌تواند در جهت تشویق سرمایه‌گذاری مؤثر واقع گردد.
دلایل فرار مالیاتی
هر شخصی دلایل گوناگونی برای عدم پرداخت مالیات دارد اما بر اساس پژوهش‌های صورت گرفته برخی از مهمترین دلایل فرار مالیاتی به شرح زیر است:
وجود معافیت‌های مالیاتی وسیع و متنوع: بر اساس پژوهش‌های انجام‌شده توسط کارشناسان اقتصادی ایران، برآورد شده است که ۴۰ درصد اقتصاد کشور، بر اساس قانون معاف از مالیات است.
عدم ضمانت اجرایی لازم در اجرای قوانین: با اینکه مقررات و بستر حقوقی لازم جهت مجازات مجرمان تدوین و طراحی شده است اما این قوانین ضمانت اجرایی لازم را ندارد که همین امر موجب کاهش کارآمدی آن‌ها شده است.
برای جلوگیری از فرار مالیاتی باید ضمانت اجرایی لازم در اجرای قوانین در اولویت دستگاه‌های مرتبط قرار گیرد.
دلایل فرار مالیاتی برای هر شخص متفاوت است
وجود فساد گسترده در کشور: در کشورهای توسعه‌یافته، فرار مالیاتی در رده جرم‌های سنگین قرار گرفته است و در صورت ارتکاب، شدیداً با آن برخورد میشود؛ اما متأسفانه در کشور ما بسیاری از فعالان اقتصادی، حتی کسبه‌ی عادی مبادرت به فرار اقتصادی می‌کنند و این در حالی است که نه شناسایی می‌شوند و نه با آن‌ها برخورد میشود.
عدم اعتماد مردم به کارایی و اثربخشی دولت: اگر نگاهی به تاریخ ایران در چند دهه گذشته بیندازیم، متوجه می‌شویم که هیچ‌گاه نگاه مثبتی به پرداخت مالیات در کشور وجود نداشته است.
از این رو، برای اینکه بتوانیم در این زمینه فرهنگ مناسبی در جامعه ایجاد کنیم، باید در گام اول، عواملی که منجر به این نگاه منفی شده‌اند را مشخص کنیم و برای تغییر آن‌ها اقدامات لازم را انجام دهیم تا بتوانیم دیدگاه مردم را به وصول درآمدهای مالیاتی بهبود بخشیم.
فرهنگ مالیاتی ضعیف: یکی از مهمترین عوامل برای جلوگیری از فرار مالیاتی، اصلاح فرهنگ مالیاتی کشور است؛ و این امر میسر نمی‌شود مگر زمانی که مردم کشور مطمئن باشند مالیات آن‌ها جهت آبادانی و اداره کشور هزینه میشود.
در کشورهایی که شفافیت مالی وجود دارد، فرار مالیاتی نیز از نظر اجتماعی کاری ناپسند محسوب میشود. تا زمانی که مردم یک کشور به مسئولین خود اعتماد نداشته باشند، نمی‌توان از آن‌ها انتظار داشت وظایف شهروندی خود را به درستی انجام دهند.
البته در این زمینه رسانه‌ها نیز نقش مهمی دارند و می‌توانند فرهنگ پرداخت مالیات را ترویج دهند.
فقدان نظام جامع اطلاعات مالیاتی: ناکارآمدی زیرساخت‌های مالیاتی در عدم شناسایی فرار مالیاتی تأثیر زیادی دارد. برای اینکه از بروز فرار مالیاتی جلوگیری شود، باید از ابزارهای فناوری اطلاعات بهره بگیریم.
یکی از بهترین اقدامات در این زمینه، هوشمند سازی نظام مالیاتی و الکترونیکی کردن فرآیندهاست. همچنین باید شبکه جامع نظام مالیاتی و شبکه‌های اطلاعاتی راه‌اندازی کنیم تا بتوانیم بهتر با فرار مالیاتی مقابله کنیم.
مشکلات مربوط به ساختار اقتصادی کشور: تنها ۴۰ درصد از افراد جامعه مالیات پرداخت می‌کنند و تعداد زیادی از افراد با درآمد بالا و بنگاه‌های اقتصادی بزرگ کشور به روش‌ها و دلایل مختلف از پرداخت مالیات سرباز می‌زنند.
به عنوان مثال، کارشناسان تخمین زده‌اند حدود ۲۰ درصد از اقتصاد کشور زیرزمینی است که در چنین شرایطی امکان بروز فرارهای مالیاتی بسیار بیشتر میشود.
هرچقدر اقتصاد کشور نظم و ساختار بهتری داشته باشد، به همان میزان کارآمدی نظام مالیاتی نیز بیشتر خواهد شد زیرا در چنین شرایطی حساب‌وکتاب تمام امور مشخص است.
نظام مالیاتی کشور باید با ایجاد شفافیت بیشتر و الگوبرداری از کشورهای توسعه‌یافته، از ارتکاب فرار مالیاتی جلوگیری کند.
انواع جرایم مالیاتی
مالیات یکی از مهمترین منابع دولت‌ها در اداره کشور است و درآمد حاصل از آن‌ها تأثیر زیادی در رشد اقتصادی و توزیع عادلانه درآمد دارد.
مالیات سهم عمده‌ای از کل درآمدهای عمومی کشورها دارد و میزان آن وابسته به میزان توسعه و ساختار اقتصادی آن‌ها دارد.
با توجه به نقش مالیات در اقتصاد، پدیده فرار مالیاتی که برگرفته از عدم رعایت اخلاق حرفه‌ای است به عنوان پدیده‌ای ناخوشایند می‌تواند تهدیدی جدی برای فرهنگ مالیاتی و به دنبال آن تحقق رفاه اجتماعی باشد و به همین دلیل ضرورت شناخت جرایم مالیاتی اهمیت زیادی پیدا می‌کند.
بر اساس آخرین اصلاحیه قوانین مالیاتی کشور، موارد زیر جزء مهمترین جرایم مالیاتی محسوب می‌شوند:
- تنظیم دفاتر و اسناد و مدارک خلاف واقع و استناد به آن‌ها
- پنهان کردن فعالیت‌های اقتصادی و درآمد حاصل از آن‌ها
- جلوگیری از دسترسی مأموران مالیاتی به اطلاعات مالیاتی و اقتصادی خود
- عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی طی سه سال متوالی
نکته مهم) مالیات یکی از مهمترین منابع دولت‌ها در اداره کشور است و درآمد حاصل از آن‌ها تأثیر زیادی در رشد اقتصادی و توزیع عادلانه درآمد دارد.
جرم فرار مالیاتی
هر شخصی که موظف به ارائه اظهارنامه یا طبق قانون مالیات بر ارزش افزوده مسئول ابطال یا وصول کسر مؤدیان دیگر باشد و طی سه سال متوالی از انجام آن اجتناب کند مرتکب به انجام جرائم مالیاتی ارزش افزوده گشته و مجرم شناخته خواهد شد.
در برخی کشورها میزان مجازات جرم فرار مالیاتی، تا پنج سال پیش‌بینی‌شده است
لازم به ذکر است که در برخی کشورها میزان مجازات حبس برای هر نوع فرار مالیاتی تا پنج سال نیز پیش‌بینی‌شده است، به همین منظور با رویکرد شناساندن کامل و دقیق این جرم، قانون گذاران سعی نموده‌اند تعریفی جامع از فرار مالیاتی در قانون مالیات‌های مستقیم ارائه کنند:
هرگاه مؤدی مالیات به قصد فرار از پرداخت، عمداً به ترازنامه و حساب سود و زیان یا به دفاتر و اسناد و مدارکی که برای تشخیص مالیات، ملاک هستند و برخلاف حقیقت تهیه و تنظیم‌شده، استناد نماید یا برای سه سال متوالی از تسلیم اظهارنامه مالیاتی و ترازنامه و حساب سود و زیان خودداری کند، مجرم شناخته میشود.
نکته مهم) دریافت مالیات از اقشار مختلف جامعه بر اساس قانون مالیات های مستقیم و قانون مالیات بر ارزش افزوده انجام میشود. جرم فرار مالیاتی نیز بر اساس این دو قانون تعیین میشود.
مجازات جرایم فرار مالیاتی چیست
بر اساس قانون و با توجه به جرایم انجام شده، مجازات زیر برای فرار مالیاتی در نظر گرفته شده است.
- بین شش تا ۲۴ ماه زندانی
- بین ۲ تا ۸ میلیون تومان جریمه نقدی
- بین ۳۱ تا ۹۹ ضربه شلاق
- محرومیت از حقوق اجتماعی به مدت ۶ تا ۶۰ ماه
- محرومیت شدن از حقوق اجتماعی بیش از شش تا ۶۰ ماه
- رسانه‌ای کردن حکم نهایی
- ممنوعیت فعالیت کردن در چند حوزه شغلی یا اجتماعی برای اشخاص حقوقی حداکثر به مدت ۶۰ ماه
- ممنوعیت از دعوت عمومی برای افزایش سرمایه برای اشخاص حقوقی حداکثر به مدت ۶۰ ماه
- ممنوعیت صدور برخی اسناد تجاری از طریق اشخاص حقوقی حداکثر به مدت ۶۰ ماه
- همچنین اگر شخصی مسئول کسر مالیات باشد و از وظایف خود امتناع کند، مشمول جریمه‌ای معادل ۲۰ درصد آن خواهد شد.
میزان فرار مالیاتی در ایران و جهان
فرار مالیاتی منحصر به ایران نمیباشد و تقریباً در همه کشورهای دنیا، کم‌وبیش این مشکل وجود دارد. طبق آخرین برآوردها، میزان فرار مالیاتی در ایران عددی بین ۳۰ تا ۴۰ هزار میلیارد تومان را نشان می‌دهد.
دلیل گسترده بودن محدوده این عدد تفسیرهای گوناگونی است که از فرار مالیاتی وجود دارد. چراکه ممکن است یک مالیات به حالت تعلیق درآمده باشد یا به دلایلی دیگر دریافت نشود. برخی از این موارد می‌تواند جدا از فرار مالیاتی محاسبه شود؛ اما این مبلغ بسیار بیشتر از میانگین جهانی است.
مشکل فرار مالیاتی در تمامی کشورهای دنیا، کم و بیش وجود دارد
در ادامه به بررسی دلایل آن می‌پردازیم.
- قوانین نادرست معافیت مالیاتی: بخش بسیار بزرگی از اقتصاد ایران معاف از مالیات هستند. معمولاً این معافیت‌ها چندان منطقی نیستند. به عنوان مثال، فعالیت‌های مذهبی و فرهنگی از مالیات معاف هستند که خود می‌تواند پوششی برای فرار مالیاتی شود.
- سازوکار سنتی دریافت مالیات: در حال حاضر دریافت به صورت سنتی و ممیز محور انجام میشود. در این فرآیند که بر اساس خود اظهاری مودیان صورت می‌گیرد؛ امکان کم اظهاری و زد و بند وجود دارد.
- قوانین و مقررات مالیاتی: تفاوت تعاریف بین‌المللی مالیات با تعاریف مالیات در ایران، به گونه‌ای است که برخی از درآمدهایی که در ایران جزء درآمدهای مالیاتی محسوب نمی‌شود، در سایر کشورها سهم زیادی از درآمدهای مالیاتی آن‌هاست.
اجتناب مالیاتی چیست و چه فرقی با فرار مالیاتی دارد؟
همانگونه که بیان کردیم هر تلاشی جهت پرداخت نکردن مالیات یا پرداخت کمتر آن، فرار مالیاتی میباشد. اصطلاح فرار مالیاتی به فعالیت‌های غیرقانونی به منظور مخفی نگه‌داشتن درآمد واقعی گفته میشود تا مؤدی کمتر از مقدار واقعی مالیاتش پرداخت کند.
در مقابل به استفاده از روش‌های قانونی برای کم کردن مالیات، اجتناب مالیاتی گفته میشود. توجه داشته باشید، فرار مالیاتی و اجتناب مالیاتی هر دو به منظور کاهش میزان مالیات انجام می‌شوند، اما تفاوت بنیادین آن‌ها در این است که اجتناب مالیاتی رفتاری قانونی است، در صورتی که فرار مالیاتی رفتاری غیرقانونی است.
در حقیقت، کارشناسان اقتصادی با استفاده از حفره‌های قانون مالیات و اصلاح فعالیت‌های اقتصادی، تلاش می‌کنند تا بدهی مالیاتی افراد و شرکت‌ها را کاهش دهند. در ادامه به ذکر چند مثال در خصوص اجتناب مالیاتی می‌پردازیم.
برخی از سرمایه‌گذاران خارجی کشوری را برای سرمایه‌گذاری انتخاب می‌کنند که در آن نرخ مالیات کمتر باشد. از بین دو کالای مشابه که یکی تولید خارج و دیگری تولید داخل کشور است، بسیاری از مصرف کنندگان کالایی را انتخاب می‌کنند که ارزان‌تر باشد و در واقع دارای نرخ مالیات کمتری باشد.
نکته مهم) توجه کنید که فرار مالیاتی و اجتناب مالیاتی هر دو به منظور کاهش میزان مالیات انجام می‌شوند، اما تفاوت بنیادین آن‌ها در این است که اجتناب مالیاتی رفتاری قانونی است، در صورتی که فرار مالیاتی رفتاری غیرقانونی است.
بخشودگی جرایم مالیاتی
در حال حاضر در کشور ما دولت تلاش زیادی می‌کند تا با بخشودگی جرایم مالیاتی از راه گوناگون، اشخاص و سازمان‌ها را به پرداخت مالیات عقب مانده خویش تشویق کند. در این زمینه به صورت مرتب بخش‌نامه و قوانین جدید تصویب و اجرا می‌گردد. در ادامه چند مورد از این بخش‌نامه ها معرفی شده‌اند.
به عنوان مثال، سازمان امور مالیاتی کشور بخشنامه‌ای صادر کرده است مبنی بر اینکه اگر فعالان اقتصادی به هر دلیلی بدهکار مالیاتی هستند و جرایمی به دلیل این بدهکاری برای آنان تعریف شده است، اگر اصل بدهی خود را پرداخت نمایند، جرائم مالیاتی آنان به‌طور کامل بخشیده میشود.
دولت با تصویب قانون های جدید، تلاش زیادی برای بخشودگی فرار مالیاتی افراد و سازمان ها می کند.
به موجب قانون مالیات های مستقیم، چنانچه طی سه سال متوالی ترازنامه و حساب سود و زیان دفاتر و مدارک آنان مورد قبول قرارگرفته باشد و مالیات هر سال را در سال ارائه اظهارنامه بدون مراجعه به هیات های حل اختلاف مالیاتی پرداخت کرده باشند معادل پنج درصد اصل مالیات سه سال مذکور به عنوان جایزه خوش حسابی از محل وصولی‌های جاری پرداخت یا در حساب سنوات بعد آنان منظور خواهد شد.
همچنین علی‌الحساب پرداختی بابت مالیات عملکرد هر سال مالی قبل از سررسید مقرر در این قانون برای پرداخت مالیات عملکرد موجب تعلق جایزه‌ای معادل یک درصد (۱%) مبلغ پرداختی به ازای هر ماه تا سررسید مقرر خواهد بود که از مالیات متعلق همان عملکرد کسر خواهد شد.
مبارزه با پولشویی و فرار مالیاتی
این روزها صحبت زیادی درباره پولشویی میشود و به احتمال زیاد این واژه بارها به گوش شما خورده است؛ اما پولشویی چیست و چرا انقدر اهمیت دارد. اگر بخواهیم آن را به صورت ساده تعریف کنیم باید بگوییم، پولشـویی فرآیندی میباشد که با استفاده از آن، شـکل مبدأ و مشـخصات پول‌هـای کثیف حاصـل از معاملات غیرقانونـی و غیرانسانی مانند تجـارت مـواد مخـدر، پول‌های حاصل از جرایم سـازمان‌یافته، کمک مالی به گروه‌های تروریسـتی و همانند آن‌ها تغییـر می‌کند و شکل قانونی به خود می‌گیرد.
با توجه به این تعریف، هر فرد یا سازمانی اقدام به تبدیل یا انتقال یک دارایی با هدف پنهان کردن منشأ غیرقانونی آن کند، مرتکب پولشویی شده است. چنیـن فعالیت‌هایـی نهادهـای مالی کشور را که جهت رشـد اقتصادی بسیار حیاتی هستند، از طریق تخصیص غیر بهینه منابع به سمت نابودی می‌کشاند و منجر به افزایش فشار اداری و فعالیت‌های جنایی و تروریستی در کشور میشود.
سازمان امور مالیاتی کشور به منظور مبارزه با پولشویی و فرار مالیاتی اقدامات زیادی از جمله هوشمند سازی نظام مالیات، تلاش جهت تحقق عدالت مالیاتی، شناسایی فعالان اقتصادی و فعالیت‌های اقتصادی زیرزمینی، ساماندهی معافیت‌های مالیاتی، جهت‌دهی مردم به انتخاب یک فعالیت اقتصادی مناسب و آگاه‌سازی آن‌ها در خصوص روش‌های مختلف پولشویی و کلاه‌برداری، انجام داده است.
با این حال هنوز هم در این زمینه، فاصله زیادی با کشورهای توسعه‌یافته داریم. در این کشورها، درآمدها در ابتدا به حسـاب‌های بانکی واریز و سـپس برداشـت مـی‌شوند، ضمن آنکه حساب‌های مالیاتـی افراد بایـد توسـط حسـابداران رسـمی تائید شـود، اما ایـن موضوع تاکنـون در ایـران عملی نشده اسـت.
اجرای قانون فوق نمی‌تواند شرایط اقتصادی کشور را به میزان زیادی بهبود بخشد، چراکه در شرایط فعلی هیچ یک از بنگاه‌های اقتصادی، اجباری بـرای ابراز درآمدهـای خـود و راه‌های به دست آوردن آن ندارنـد. چـون ایـن اظهارنامه‌ها در سیسـتم مالیاتی کشـور مـا وجود ندارد، امـکان مهار و ردیابی منشـأ درآمدها با استفاده از سیسـتم مالیاتـی و بانکی نیـز وجـود نـدارد و همین امر مبـارزه بـا پولشویی را بسیار دشـوارتر می‌کند.
به عنوان مثال در کشور آمریـکا، با هدف تسـهیل مبـارزه بـا پولشویی اسـکناس‌های درشـت چـاپ نمی‌شود و ایـن موضوع باعـث می‌شـود، پـول حاصل از قاچـاق یا گروه‌های تروریستی بـا حجم زیـادی از اسـکناس روبه‌رو شود و نگـهداری آن برای آن‌ها مشـکل شود.
همانطور که می‌دانیم بانک‌هــا، وظیفه اصلــی حفاظــت از سیسـتم مالـی کشور را دارند، بنابرایـن اثربخشی و کامیابی یک نظـام ضد پولشویی، بـه میـزان زیـادی بـه برنامـه و عملکـرد آن‌ها در طراحـی و اجـرای یـک برنامـه کارآمد ضـد پولشویی بسـتگی دارد.
راهکار مقابله با فرار مالیاتی چیست؟
فرار مالیاتی یک کدام از مهمترین مشکلات اقتصادی هر کشور میباشد، بدین ترتیب حتماً میبایست دلایل بروز آن ریشه‌یابی گردد و جهت رفع آن‌ها اقدام شود. مهمترین ابزار دولت برای مقابله با فرار مالیاتی، قانون مالیات‌های مستقیم است.
این قانون در سال ۱۳۴۵ در ایران به تصویب رسید و در طول سا‌ل‌های مختلف مورد بازنگری قرارگرفته است؛ اما برای اینکه بتوانیم راهکاری برای مقابله با فرار مالیاتی پیدا کنیم در ابتدا باید زمینه‌های پیدایش فرار مالیاتی را بررسی کنیم.
متداول‌ترین زمینه‌های پیدایش فرار مالیاتی به شرح زیر است:
- عدم وجود فرهنگ مالیاتی مناسب در جامعه
- عدم وجود سیستم نظارت و پیگیری مناسب
- تأخیر در وصول مالیات
- عدم شناخت مؤدیان و مستند نبودن میزان درآمد آن‌ها
- وجود معافیت‌های وسیع و متنوع
اعتراض به مالیات
رأی صادره هیئت حل اختلاف اعتراض داشته باشد، هم فرد مالیات دهنده و هم اداره امور مالیاتی مکلف هستند که طبق ماده ۲۵۱ قانون مالیات های مستقیم شکایتی را به شورای عالی مالیاتی ارائه دهند و درخواست ابطال رأی و رقم مالیات در نظر گرفته شده را بدهند. این کار باید طی مدت یک ماه از تصمیم نهایی هیئت حل اختلاف مالیاتی، منوط به قوانین و مقررات مربوطه انجام شود.
طریقه اقدام
شکایت باید به شکلی جداگانه و در فرم مخصوصی نوشته شود، شما می توانید این فرم و توضیحات پرونده را از کارشناس امور مالیاتی محل دریافت کنید.موارد زیر برای نوشتن شکایت بر روی فرم توصیه می شود:
- شکایت باید مختصر و فاقد الفاظ و عبارات و تفصیل باشد.
- خلاصه ای از پیشنهاد دفاعیه را در بخش مربوطه بنویسید.
- متن شکایت باید با توجه به نوع مشکلات و مسائلی که به وجود آمده نوشته شود.
- تمام شواهد و دلایل مؤید شکایت را پیوست کنید.
