حذف نام همسر از شناسنامه پس از طلاق، دغدغه خیلی از مردان و زنانی است که طلاق گرفته اند و تمایل دارند در شناسنامه خود نامی از همسر سابق و طلاق و ازدواج قبلی نباشد. برای این امر شرایط و قوانینی درنظر گرفته شده است که مطابق آن افراد می توانند نام همسر سابق خود را از شناسنامه حذف نمایند و شناسنامه المثنی جدید دریافت نمایند. با ما همراه باشید تا با این شرایط و قوانین و فرایند حذف نام همسر از شناسنامه بعد از طلاق آشنا شوید.
شرایط حذف نام همسر از شناسنامه بعد از طلاق
ازدواج همواره به‌عنوان یکی از ابزارهای حفظ و بقای جامعه و ادامه نسل‌ها و نیز یکی از ابزارهای رسیدن به سعادت و خوشبختی افراد شناخته شده است. از این‌رو، قانونگذار بر آن شد تا همسو با این اتفاقات و نیز حمایت نسبی از زن و مرد در برابر جامعه، مقرراتی را درخصوص حذف کردن نام همسر از اسناد سجلی زن و مرد وضع کند. هرچند که این مقررات خالی از اشکال نیست، اما به نظر می‌رسد که فواید آن بیش از مضراتش خواهد بود.
طبق ماده‌ی ۳۳ قانون ثبت احوال حذف ازدواج و طلاق سابق و نام همسر سابق از شناسنامه در دو صورت امکان پذیر است.
-
طلاق در دوران عقد
طبق قوانین اگر طلاق قبل از رابطه جنسی صورت بگیرد و به اصطلاح زن مدخوله نباشد و بکارت داشته باشد، زوجه می تواند با ارائه گواهی پزشکی قانونی یا حکم دادگاه به ثبت احوال و تکمیل فرم‌های مربوطه، تقاضای صدور شناسنامه المثنی کند که در این صورت نام همسر سابق از شناسنامه او حذف می‌شد. این حکم درمورد مرد نیز جاری است و در صورت وقوع طلاق در دوران عقد و ارائه مدارک لازم، زوج نیز می‌تواند اقدام به حذف نام همسر از شناسنامه کند.
-
ازدواج مجدد
مطابق قانون فردی که طلاق گرفته و ازدواج جدیدی را به ثبت رسانده است، می تواند نام همسر سابق خود را از شناسنامه حذف کند. حذف نام همسر اول از شناسنامه منوط به انتخاب همسر دوم و نیز ثبت رسمی ازدواج و ثبت‌نام ایشان در شناسنامه فرد است، بنابراین به‌صرف انتخاب همسر و معرفی او نمی‌توان از این مقرره قانونی استفاده کرد. این قانون فقط شامل ازدواج دوم نمی شود و ازدواج های بعدی را نیز به همین ترتیب شامل می شود.
اگر فردی با همسرش متارکه کرده باشد و پس از ازدواج دوم و ثبت رسمی ازدواج دوم می تواند به اداره ثبت احوال رجوع نموده و درخواست برای حذف نام همسر اول را ارایه کند . اما چنانچه همین مرد بخواهد برای بار سوم ازدواج کند و نام همسر اول نیز پاک شده باشد همسر سوم برای آگاهی از گذشته این فرد می تواند به اداره ثبت احوال مراجعه کند و اطلاعات ازدواج های قبلی این فرد را دریافت کند .
مدارک لازم برای حذف نام همسر از شناسنامه بعد طلاق
در صورت باکره بودن دختر یا همان غیر مدخوله بودن مدارک زیر باید ارائه گردد:
- گواهی آزمایش بکارت از پزشکی قانونی.
- سند رسمی طلاق.
- حکم طلاق از دادگاه.
- اوراق هویتی متقاضی (شناسنامه و کارت ملی).
- معرفی‌نامه از دادگاه صادرکننده‌ی حکم طلاق.
در صورت باکره نبودن زوجه مدارک زیر باید اخذ گردد و به ثبت احوال ارائه گردد:
- ثبت کردن ازدواج جدید و ارائه‌ی مدارک مربوط به آن به اداره‌ی ثبت احوال
- ارائه سند طلاق همسر سابق.
- اوراق هویتی متقاضی (شناسنامه و کارت ملی).
گواهی تجرد چیست؟
گواهی تجرد تأییدیه‌ای است که بر اساس اطلاعات مندرج در شناسنامه‌ی شخص فقط برای صاحب سند و بر اساس درخواست او صادر می‌گردد. دختر و پسر قبل از ازدواج می‌توانند با اخذ گواهی تجرد از ازدواج پیشین همسر آینده‌ی خود مطلع شوند.
هر شخصی می‌تواند با رجوع به اداره سجلات و احوال شخصیه در وزارت امور خارجه (در داخل کشور ایران) و یا نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران (در خارج از کشور) درخواست صدور گواهی تجرد بکند.
مدارک لازم برای صدور گواهی تجرد
- اصل شناسنامه‌ی شخص متقاضی
- یک برگ فتوکپی برابر اصل شناسنامه
- تکمیل کردن فرم درخواست
- ارائه‌ی فیش بانکی به مبلغ ۱۰/۰۰۰ ریال نزد کلیه‌ی شعب بانک ملی ایران به نام سازمان ثبت احوال کشور
حذف نام همسر در ازدواج موقت
ثبت ازدواج موقت ضروری نیست اما در موارد زیر ازدواج موقت حتماً باید ثبت شود:
- باردار شدن زن (حاملگی).
- طرفین بعد از ازدواج موقت بر ثبت کردن ازدواج توافق کرده باشند.
- ثبت ازدواج شرط ضمن عقد خود ازدواج باشد.
پس از ثبت ازدواج موقت، واقعه‌ی ازدواج و نام همسر موقت در شناسنامه نوشته می‌شود. در ازدواج موقت هم در صورت ثبت ازدواج به دلایل فوق، طرفین می‌توانند نام همسر پیشین خود را از شناسنامه‌ی خود به همان ترتیب که در مورد ازدواج دائم توضیح داده شد، حذف کنند.
حذف نام همسر بعد از فوت او
در مورد حذف نام زن یا مردی که فوت نموده است باید بیان داشت که اگر همسر فردی فوت کند، در صورت ثبت شدن ازدواج، فرد می تواند با مراجعه به ادارات ثبت احوال نسبت به حذف نام همسر فوت شده از شناسنامه اش اقدام و نام همسر فوت شده را از شناسنامه اش حذف کند.
این در حالی است که عمده ایرادی را که می توان نسبت به این مقرره وارد نمود این می باشد که هیچ اشاره ای به فرزندان نشده است، چه اینکه مطابق اطلاق مقرره فوق حذف نام زن یا مرد از شناسنامه دیگری یا خود حتی در صورت وجود فرزند نیز امکان پذیر خواهد بود، هرچند که نام پدر یا مادر در شناسنامه فرزندان درج خواهد شد.
مدارک لازم برای حذف نام همسر از شناسنامه بعد از فوت
- گواهی فوت
- سند ازدواج
- اوراق هویتی متقاضی (شناسنامه و کارت ملی)
نکته مهم:
عده‌ای از اشخاص بر این باورند که در صورت گم شدن شناسنامه‌ی قبلی و درخواست شناسنامه‌ی جدید اطلاعات قبلی شناسنامه کاملاً حذف خواهد شد، در صورتی که این تصور اشتباه است. آخرین ازدواج، آخرین طلاق (جدایی)، بذل مدت و تعدد همسر از مواردی است که در شناسنامه‌ی المثنی نیز منعکس می‌گردد. فقط در شرایطی که بیان شد، می‌توان نام همسر سابق را از شناسنامه پاک کرد.
حذف نام فرزند ازشناسنامه
از نظر قانونی امکان حذف نام فرزند بعد از گرفتن شناسنامه و پذیرفتن ایشان وجود نخواهد داشت. رابطه فرزندی، رابطه‌ای نیست که کسی بتواند آن را انکار کند و قانونا هیچیک از والدین نمی‌توانند نام فرزند یا فرزندانشان را از شناسنامه خود پاک کنند. حتی در صورت رضایت فرزند و همچنین رضایت پدر و مادر امکان حذف نام فرزند از شناسنامه والدین وجود ندارد.
جعل سند برای تغییر شناسنامه
افراد سودجویی هستند که در قبال گرفتن مبالغ میلیونی نام همسر سابق مشتریان خود را از شناسنامه های آنها پاک می کنند، این افراد ادعا می کنند با استفاده از رابطه هایی که دارند این کار را انجام می دهند و از مشتری خود می خواهند هزینه این کار را نزد واسطه ای قرار دهند. به این ترتیب وقتی شناسنامه جدید خالی از نام همسر سابق در اختیار مشتری قرار گرفت و او از اصالت آن با روش هایی مانند گرفتن گذرنامه یا افتتاح حساب بانکی اطمینان پیدا کرد به شخص معتمد اجازه می دهد که پول را پرداخت کند. این افراد حکم دادگاه و نامه پزشکی قانونی را جعل کرده و به کمک آشنایی که دارند، اصالت اسناد تقلبی را تائید کرده و در ادامه کار نیز سازمان ثبت احوال به شکل قانونی نام همسر سابق را از شناسنامه مشتری های آنها حذف می کند.
سازمان ثبت احوال تاکید می کند چون واقعه ازدواج قبلا در سند اصلی هویتی شخص در سازمان درج شده، امکان حذف آن وجود ندارد به همین دلیل اگر شخصی ادعا کند که می تواند آن را تغییر دهد ادعای کذب کرده است. به گفته این سازمان، ممکن است افراد سودجو سند جعلی ارائه کنند، اما در سند اصلی نمی توانند تغییری ایجاد نمایند. تدین توضیح می دهد: در بدو تولد شخص در سازمان ثبت احوال برای او سند اصلی ایجاد می شود که براساس آن شناسنامه فرد صادر می شود و این سند در سازمان به شکل لاک و مهر شده نگهداری می شود.
